توسعه یک سامانه تصمیم‌یار چند معیاره برای تخصیص منابع آب یک حوضه آبریز مطالعه موردی )سامانه انتقال آب مازندران-گلستان(

مدیریت منابع آب در حوضه‌های آبریز دارای ابعادی گسترده و پیچیده ای بوده که خصوصا برای تصمیم‌گیری جهت انتقال آب بین حوضه‌ها همواره با مسائل چالشی مانند اثرات زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی مواجه است. در این پژوهش سامانه تصمیم­یار چندمعیاره جهت تخصیص منابع آب شرب، صنعت و کشاورزی برای انتقال آب از مازندران به گلستان توسعه یافته است. برنامه­ریزی منابع آب و تعیین آب مازاد قابل انتقال توسط مدل WEAP، تعیین ضرایب معیارهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، فنی، منابع آب و زیست محیطی به کمک نرم افزار Expert Choice انجام و ارتباط بین موارد اشاره شده به کمک نرم افزار Excel صورت پذیرفت. سه گزینه انتقال آب شامل گزینه 1) انتقال آب از بالادست اراضی زراعی با انتقال آب مازاد کانال چالوس، گزینه 2) انتقال آب از بالادست اراضی زراعی بدون انتقال آب مازاد کانال چالوس، گزینه 3) انتقال آب از پایین دست اراضی زراعی در کنار دریا تعریف و با کمک ارزیابی چندمعیاره مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تخصیص 2/82 میلیون مترمکعب برای شرب و 5/10 میلیون مترمکعب برای مصارف کشاورزی با معیارهای اقتصادی، اجتماعی، فنی، منابع آب و زیست‌محیطی گزینه بهینه برای انتقال آب از استان مازندران به استان گلستان بوده (گزینه 2) و دارای بیشترین امتیاز در ارزیابی چندمعیاره معادل 33/7 می‌باشد. مدل تصمیم‌یار چندمعیاره براساس گزینه منتخب توسعه یافته، بگونه‌ای که امکان بررسی سناریوهای مختلف وجود داشته و می­تواند تصمیم‌گیرندگان و متولیان امر را در خصوص برنامه‌ریزی و تخصیص منابع آب در سطح حوضه یاری نماید. نتایج خروجی مدل نشان داد که در نظر گرفتن شاخص‌های اقتصادی به تنهایی نمی­تواند منجر به تصمیم درست در چگونگی تخصیص منابع آب و خصوصا انتقال آب از حوضه مبدا به حوضه مقصد باشد و علاوه بر ملاحظات اقتصادی می­بایست معیارهای اجتماعی، زیست‌محیطی، منابع آب و فنی را با بهره­گیری از ارزیابی چندمعیاره مد نظر قرار داد.